Hà Trang là một người khuyết tật (NKT) vận động, em sống tại phường Thanh Xuân (Hà Nội). Học xong cấp III, với suy nghĩ “Cần có một việc làm ổn định để nuôi sống bản thân”, Trang đã từng đi học nghề may và xin đi làm ở rất nhiều nơi, đáp lại chỉ là cái lắc đầu “Ở đây chúng tôi chưa nhận người khuyết tật”.
Quá chán nản, Trang đành mở một shop online trên mạng để bán hoa quả dầm. Thu nhập bấp bênh, nhiều khi không đủ tiền ship, thập chí còn bị khách “bỏ bom” đơn hàng khiến Trang chỉ muốn khóc. Thế rồi tình cờ, Trang được Liên chi hội NKT phường Thanh Xuân chia sẻ thông tin về phiên hội chợ việc làm dành cho thanh niên khuyết tật do tổ chức Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Hòa nhập (RCI) phối hợp với Hội Người khuyết tật TP. Hà Nội (DP Hà Nội) thực hiện. Trang đi, bởi tò mò và hy vọng “Biết đâu có cơ hội cho mình…”
Và thật bất ngờ ở phiên hội chợ ấy, Trang được gặp trực tiếp rất nhiều cơ sở, doanh nghiệp đang mở cửa tạo việc làm cho lao động là NKT như em.
Hơn thế nữa, điều hoàn toàn khác biệt là tổ chức RCI còn triển khai hoạt động “Thăm quan doanh nghiệp- trải nghiệm việc làm” cho các bạn TNKT có nhu cầu kết nối. Đây thực sự là một hoạt động vô cùng thiết thực, một giải pháp sáng tạo nhằm giải đáp trực tiếp những thắc mắc thường trực của các bạn TNKT khi đứng trước mỗi cơ hội nghề nghiệp:
- Môi trường làm việc ở đó có tiếp cận cho người NKT hay không?
- Các đồng nghiệp có hoà đồng với lao động là NKT hay không?
- Chế độ giờ làm, mức lương, thưởng ra sao? Vv và vv..
Các bạn thanh niên khuyết tật khi thăm quan doanh nghiệp còn được chính những người đồng cảnh là công nhân của doanh nghiệp hướng dẫn thử việc
Vậy là Trang đăng ký tham gia ngay chuyến trải nghiệm với hơn mười bạn TNKT tại Doanh nghiệp xã hội (DNXH) SafeViet. Tại đây, em và các bạn được đích thân Giám đốc doanh nghiệp SafeViet chia sẻ về quá trình thành lập, lĩnh vực hoạt động, nhu cầu tuyển dụng, chế độ đãi ngộ với công nhân và hướng đi mới trong tương lai của DNXH SafeViet.
Không chỉ được lắng nghe, được Giám đốc trả lời các thắc mắc của các bạn TNKT, mà chính Trang cùng các bạn còn được trải nghiệm công việc tại xưởng may đồng phục và xưởng vẽ nón của doanh nghiệp. Mới ban đầu Trang còn rất e dè khi mới thử gấp quần áo, công việc tưởng chừng rất đơn giản mà đứa trẻ lên 10 nào cũng làm được, hoá ra lại rất cần sự kiên nhẫn và học hỏi bài bản. Được sự khích lệ từ Giám đốc và các nhân viên của Safeviet, Trang tự tin ngồi vào bàn may, đi thử một vài đường may trên máy may công nghiệp. Sau những trải nghiệm đầy tích cực ấy, Trang nhận ra rằng: Đây là nơi mình sẽ chọn!
Niềm vui của một thanh niên khuyết tật khi hoàn thiện được công việc tại môi trường làm việc phù hợp
Chị Lê Thị Hà – Quản lý dự án “Dạy nghề và Cải thiện môi trường làm việc hòa nhập cho Thanh niên khuyết tật” – gọi tắt là dự án TVET của RCI cho biết:
“Dự án TVET hướng đến mục tiêu tăng cường cơ hội tiếp cận với việc làm phù hợp cho TNKT. Để làm được điều này, chúng tôi tiến hành các cuộc khảo sát đánh giá nhu cầu của TNKT và gia đình; thực hiện các cuộc tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho TNKT; phối hợp với các bên liên quan tổ chức đào tạo nghề và kết nối việc làm cho TNKT. Đồng thời, chúng tôi tổ chức các cuộc tập huấn nâng cao kỹ năng mềm cho các TNKT tham gia dự án để tăng khả năng cạnh tranh trong tuyển dụng cũng như tiếp tục hỗ trợ tư vấn các vấn đề tâm lý xã hội cho các bạn để các bạn tự tin học nghề, làm nghề và trụ nghề. Tính đến nay, chúng tôi đã phối hợp với DP Hà Nội tổ chức thành công 5 phiên hội chợ tìm kiếm việc làm cho TNKT với sự tham gia của gần 400 TNKT, cha mẹ, người chăm sóc của TNKT và đại diện các Doanh nghiệp. Trong suốt quá trình làm việc với các bạn TNKT, thấu hiểu những mong muốn của TNKT với rất nhiều câu hỏi đặt ra về môi trường làm việc, phúc lợi công việc, đồng thời với mong muốn giúp các bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về công việc và yêu cầu công việc tại Doanh nghiệp, chúng tôi đã triển khai sáng kiến “Tour Thăm quan và trải nghiệm việc làm tại Doanh nghiệp”. RCI đã phối hợp với 3 doanh nghiệp là DNXH Naturweg Việt Nam – một công ty chuyên phân phối các sản phẩm làm sạch nội địa Đức, Công ty Lil forest – một công ty chuyên cung cấp các sản phẩm tiểu cảnh bán cạn và DNXH SafeViet chuyên may mặc đồ bảo hộ, đồng phục, sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ, đồ tái chế và cung cấp thiết bị an toàn – tổ chức thành công 5 tour thăm quan trải nghiệm cho 50 bạn TNKT.”
Anh Trần Quốc Nam – một chuyên gia về Khuyết tật và Phát triển do tổ chức Christian Blind Mission (CBM) đào tạo với nhiều năm kinh nghiệm tham gia các chương trình về hỗ trợ sinh kế và tư vấn việc làm cho NKT từ cơ quan chính phủ như Bộ Nông nghiệp phát triển nông thông đến các NGO như Tổ chức lao động quốc tế (ILO), ActionAid Vietnam (AAV), Australia Red Cross, Catholic Relief Services (CRS), Angels’ Haven….đánh giá:“Thông thường, các tổ chức tìm hiểu nhu cầu về sinh kế của cộng đồng dễ tổn thương, đánh giá năng lực của họ và hướng họ vào một mô hình sinh kế phù hợp với đa số, kèm theo là sự cam kết cùng sự song hành của các bên liên quan. Hoặc, các tổ chức tìm hiểu nhu cầu, đánh giá trên bằng cấp, trình độ, năng lực thực tế của từng cá nhân và giới thiệu cho người có nhu cầu tìm việc đến với các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng. Những hoạt động trên đã giải quyết khá tốt các nhu cầu việc làm thực tế tại địa phương phù hợp với khả năng của NKT tai địa phương ví dụ như “nhóm Vươn lên” chuyên làm chổi chít ở KonTum, hay không ít TNKT tại Hà Nội tìm được địa chỉ nơi mình muốn làm việc. Song, cách làm này vẫn bộc lộ những mặt còn hạn chế như: vẫn còn những lao động không phù hợp với công việc của nhóm tự lực, vẫn còn rào cản về môi trường, tâm lý,hay kinh phí khi lao động dễ tổn thương một mình đến Cty/doanh nghiệp để được phỏng vấn và thử việc. Hoạt động “Thăm quan doanh nghiệp- trải nghiệm việc làm” của RCI đã giúp cho NKT có nhu cầu tìm việc làm bước qua rào cản môi trường, giao tiếp, kinh phí để tiếp cận trực tiếp với doanh nghiệp, được thử sức mình xem có phù hợp với công việc hay không, nên tiết kiệm được cả thời gian và tiền bạc của đôi bên”
Đoàn thăm quan trải nghiệm do RCI tổ chức chụp ảnh lưu niệm tại Doanh nghiệp
Với những DNXH như SafeViet, DNXH Naturweg Việt Nam hay Công ty Lilforest.,. họ không còn chới với khi bàn tay chìa về phía cộng đồng đã có sự hỗ trợ của RCI và với TNKT không chỉ được nghe, được mách bảo mà họ được “nếm trải”, được mắt thấy, tay làm.. giúp họ vững tin hơn rất nhiều trên con đường định hướng cho tương lai. Nghe chị Hà kể hồ hởi “Đến thời điểm hiện tại đã có hơn 50 TNKT được tham gia vào các tour “Thăm quan doanh nghiệp- trải nghiệm việc làm” qua bước đầu đã có 6 bạn TNKT được nhận vào làm tại các cơ sở, doanh nghiệp, với mức lương trung bình 4- 4,5tr kèm các chế độ đãi ngộ như trợ cấp ăn uống, nhà ở”. Tôi tin rằng con số TNKT có được việc làm ổn định trong tương lai sẽ không dừng lại ở đó, một tương lai đã mở ra, đúng như một câu nói:
– Cứ gõ đi, rồi cửa sẽ mở.
Nhật Nam
