Bạn có biết, mỗi cử chỉ tay là một từ, mỗi biểu cảm là một câu chuyện?!
Hàng năm, ngày 23/9 được Liên Hợp Quốc chính thức công nhận là Ngày Ngôn ngữ Ký hiệu Quốc tế, điểm nhấn quan trọng trong Tuần lễ Người Điếc Thế giới (diễn ra từ 22 đến 28/9). Sự kiện này là lời nhắc nhở sâu sắc về sự cần thiết phải tôn trọng giá trị và công nhận quyền sử dụng ngôn ngữ ký hiệu, đồng thời là lời kêu gọi toàn cầu cho những hành động cụ thể nhằm thúc đẩy một xã hội thực sự hòa nhập cho cộng đồng người Điếc.
Một tiết mục biểu diễn của các bạn Người Điếc
Trao đổi với phóng viên, bà Nguyễn Thị Lan Anh – Phó Chủ tịch Liên hiệp hội về người khuyết tật Việt Nam, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển cộng đồng (ACDC) – một người có nhiều năm kinh nghiệm và hành động không mệt mỏi vì cộng đồng người Điếc nói riêng và người khuyết tật nói chung đã chỉ ra thách thức cốt lõi: “Rào cản giao tiếp chính là một trong những bức tường vô hình lớn nhất. Không có cầu nối của phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu, người Điếc gần như sẽ bị cô lập hoàn toàn khỏi dòng chảy xã hội, từ giảng đường, bệnh viện đến cơ hội việc làm… Đây không chỉ là hạn chế về cơ hội cá nhân, mà còn là một sự lãng phí nguồn nhân lực cho quốc gia.”
Để kiến tạo một môi trường hòa nhập bền vững, dựa trên kinh nghiệm thực tiễn của mình, bà Lan Anh nhấn mạnh đến bốn giải pháp then chốt:
- Công nhận chính thức ngôn ngữ ký hiệu là ngôn ngữ quốc gia, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho mọi chính sách hỗ trợ.
- Phổ cập dịch vụ phiên dịch tại các dịch vụ công thiết yếu như: trường học, bệnh viện, tòa án…
- Phát triển mô hình giáo dục song ngữ (Tiếng Việt và Ngôn ngữ ký hiệu) cho trẻ Điếc ngay từ giai đoạn vàng của sự phát triển ngôn ngữ.
- Mở rộng cơ hội việc làm trong những môi trường thân thiện, nơi giao tiếp bằng ngôn ngữ ký hiệu được tôn trọng và hỗ trợ.
Bà Nguyễn Thị Lan Anh (áo dài tím) chụp ảnh cùng các bạn người Điếc
Tuy nhiên, vượt lên trên tất cả các giải pháp kỹ thuật, bà Lan Anh khẳng định yếu tố cốt lõi đó chính là sự thay đổi nhận thức xã hội, bắt đầu từ sự tôn trọng thực sự. Chúng ta cần học cách trân trọng sự khác biệt và xem ngôn ngữ ký hiệu như một phần văn hóa đa dạng, làm phong phú thêm cộng đồng – Bà Lan Anh nhấn mạnh.
Tuần lễ Người Điếc năm nay với chủ đề “Đồng hành và Hành động” tập trung vào các nội dung cụ thể để hiện thực hóa mục tiêu hòa nhập:
☑ Ngày 22/9: Cộng đồng người điếc dẫn dắt (Deaf communities leading)
☑ Ngày 23/9: Không có quyền con người nếu không có quyền ngôn ngữ ký hiệu (No Human Rights without Sign Language Rights)
☑ Ngày 24/9: Giáo dục đa ngôn ngữ cho người điếc (Multilingual education for deaf learners)
☑ Ngày 25/9: Quyền người điếc trong tình huống khẩn cấp (Deaf Rights in Crises)
☑ Ngày 26/9: Công nhận ngôn ngữ ký hiệu quốc gia (Recognition of Nationl Sign Language)
☑ Ngày 27/9: Dịch vụ hỗ trợ bằng ngôn ngữ ký hiệu (Sign Language Access services)
☑ Ngày 28/9: Xây dựng nền tảng tương lai: Đổi mới – Truyền cảm hứng – Tạo tác động (Set the basic for the future: together we can innovate, inspire, and impact!
“Các bạn nhỏ” khiếm thính trong một cuộc thi rung chuông vàng
Nhân dịp này, Liên hiệp hội về người khuyết tật Việt Nam kêu gọi mỗi cá nhân, tổ chức cùng chung tay:
- TÔN TRỌNG quyền được giao tiếp bằng ngôn ngữ ký hiệu như một ngôn ngữ chính thức.
- ĐỒNG HÀNH bằng những việc làm cụ thể: học những ký hiệu cơ bản, ủng hộ các dịch vụ phiên dịch, và lên tiếng ủng hộ các chính sách hòa nhập.
- HÀNH ĐỘNG để kiến tạo một môi trường sống, học tập và làm việc thực sự không có rào cản.
Thông điệp từ bà Nguyễn Thị Lan Anh cũng là lời khẳng định đầy tâm huyết: “Sự công nhận và tôn trọng này không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước, mà là trách nhiệm xã hội của mỗi chúng ta. Chỉ khi tất cả cùng chung tay, người Điếc mới thực sự có cơ hội hòa nhập trọn vẹn, cống hiến hết khả năng và cùng tỏa sáng.”
Hãy hành động ngay hôm nay, bởi mỗi cử chỉ tôn trọng và thấu hiểu đều góp phần làm nên một thế giới đa sắc màu, nơi không ai bị bỏ lại phía sau.
Thanh Tâm
