Tỉnh Gia Lai mới sau khi sáp nhập (Gia Lai và Bình Định) có vị trí địa lý rộng hơn với nhiều tiềm năng phát triển kinh tế-xã hội, phía Bắc giáp tỉnh Kon Tum (cũ), phía Nam giáp tỉnh Đắk Lắk, phía Tây giáp Vương quốc Căm-pu-chia, phía Đông giáp tỉnh Quảng Ngãi và biển Đông. Trung tâm hành chính – chính trị của tỉnh Gia Lai mới được đặt tại TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định cũ.
Tỉnh Gia Lai mới có diện tích tự nhiên là 21.576,53 km², dân số: 3.583.693 người, bao gồm 135 đơn vị hành chính cấp xã với 110 xã và 25 phường. Sau khi sáp nhập, tỉnh Gia Lai hiện tại bao gồm cả phần đất liền và một phần bờ biển trước đây thuộc Bình Định. Với diện tích mở rộng, tỉnh Gia Lai trở thành một địa bàn chiến lược về kinh tế và quốc phòng, với các tuyến giao thông huyết mạch như quốc lộ 1A, quốc lộ 14 và quốc lộ 19 kết nối Tây Nguyên với các tỉnh duyên hải miền Trung. Việc sáp nhập cũng giúp tỉnh khai thác hiệu quả hơn các tài nguyên như rừng, khoáng sản và đất nông nghiệp, đồng thời thúc đẩy các dự án đầu tư vào khu công nghiệp và du lịch.
Với vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên vô cùng thuận lợi cho sự phát triển kinh tế, du lịch, nhưng chưa năm nào, tỉnh Gia Lai lại phải hứng chịu những cơn bão lớn và những trận mưa, lũ lụt kéo dài kinh khủng đến như vậy. Những trận cuồng phong trong tháng 11 vừa qua đã gây ra hậu quả rất nặng nề cho tỉnh Gia Lai, làm cho đời sống của nhiều đồng bào các dân tộc và một số người khuyết tật trong tỉnh cơ cực, lâm cảnh màn trời chiếu đất, đời sống vô cùng khó khăn…
- Thực trạng tình hình mưa bão, lũ lụt và những hậu quả khôn lường trong những ngày tháng 11 vừa qua
Cơn bão lịch sử số 13 và mưa lũ lớn liên tục kéo dài từ ngày 16/11 đến ngày 21/11/2025 xảy ở một số địa bàn của tỉnh Gia Lai, gây ra những thiệt hại vô cùng nặng nề, làm chết 03 người và hư hỏng nhiều tài sản, nhà cửa, cơ sở hạ tầng…, đã ảnh hưởng trực tiếp và nghiêm trọng đến đời sống, sản xuất và đe dọa tính mạng của người dân, nhất là ở các khu vực ven biển, ven sông suối, vùng núi thấp có nguy cơ cao về thiên tai.
- Về mưa: Từ giữa những ngày trung tuần tháng 11 cho đến ngày 21/11/2025, khu vực phía Đông tỉnh Gia Lai đã có mưa vừa và mưa to, có nơi mưa rất to. Tổng lượng mưa khu vực phía Đông tỉnh phổ biến từ 20-50mm, có nơi trên 70mm như Canh Liên: 102,0mm, Vân Canh: 70,5mm, Đề Gi: 76,0mm.
Mực nước trên sông lúc 07 giờ sáng ngày 21/11/2025 đều dưới báo động 1, riêng trạm Thạnh Hòa trên báo động 2. Sau khi bão lũ và mưa to xảy ra, mực nước ở Sông Ba tại trạm An Khê đo là 402,9 mét, dưới báo động 1 là 1,6 mét; tại trạm AyunPa là 152,8 mét, dưới hơn báo động 1 là 0,2 mét; sông An Lão tại trạm An Hòa là 21,61 mét, dưới báo động 1 là 0,39 mét; sông Lại Giang tại trạm Bồng Sơn là 3,53 mét, dưới báo động 1 là 2,47 mét; sông Kôn tại trạm Vĩnh Sơn là 70,67 mét, dưới báo động 1 là 0,33 mét; tại trạm Bình Nghi là 14,53 mét, dưới báo động 1 là 0,9 mét; tại trạm Thạnh Hòa là 7,11 mét, trên báo động 2 là 0,11 mét.
- Tình hình hồ chứa nước:
Tỉnh Gia Lai sau khi sát nhập tỉnh có 283 hồ chứa nước với dung tích là 907,148/1.275,664 triệu m3, đạt 71% dung tích thiết kế. Tại thời điểm mưa lũ có 105 hồ đầy nước, 126 hồ qua tràn. Khu vực phía Đông tỉnh có 164 hồ chứa, dung tích là 409,917/675,664 triệu m3 đạt 60,7% dung tích thiết kế; hiện có 27 hồ đầy nước, 43 hồ qua tràn. Khu vực phía Tây tỉnh có 119 hồ chứa, dung tích là 497,230/600 triệu m3, đạt 82,9% dung tích thiết kế; hiện có 78 hồ đầy nước, 83 hồ qua tràn.
Người dân làng Tkắt (xã Sró) sửa chữa nhà ở bị sập sau ảnh hưởng của bão số 13
- Những con số đau lòng do bão và mưa lũ gây ra
Theo báo cáo từ các địa phương trong tỉnh Gia Lai, đến 10 giờ sáng ngày 21/11/2025, tình hình thiệt hại do mưa, bão gây ra như sau:
– Về người: 03 người chết.
– Về nhà ở bị ngập: Tỉnh Gia Lai đã có 19.200 hộ gia đình các dân tộc và người khuyết tật bị ngập, có nơi ngập sâu tới vài mét. Sang tháng 12/2025, hiện mực nước nhiều nơi đã rút trở lại trạng thái như lúc ban đầu, còn một số nơi đang rút dần. Dưới sự chỉ đạo kịp thời của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh và các cấp chính quyền, đoàn thể, người dân và các lực lượng vũ trang trong và ngoài tỉnh đã phối hợp giúp dân, tổ chức dọn vệ sinh nhà cửa, nhà xưởng, kho, bãi do bị ngập nước ngay sau bão, lũ và mưa lớn. Hiện nay, chỉ còn ít nơi ngập chia cắt cục bộ ở một số vùng trũng và vùng sâu của tỉnh.
Quang cảnh tan hoang do cơn bão 13 gây ra tại Thành phố Quy Nhơn (cũ)
– Về giao thông và thiệt hại khác: Tại thời điểm mưa bão lớn đã làm cho ngập cục bộ một số tuyến đường tràn ở đường Điện Biên Phủ; tuyến đường ĐT 60 đoạn cầu Đội Thông đến xã Cát Chánh (cũ), Đoạn Ngã 3 Long Vân, Đoạn Ngã 3 ông Thọ,…, gây sạt, lở, sa bồi, hư hỏng một số điểm giao thông; công trình đê, kè đoạn đê Luật Lễ và một số đoạn nhỏ của đê Đông và một số đoạn kênh khác.
– Về Công nghiệp: Mưa quá lớn vừa qua ở tỉnh Gia Lai đã gây ngập và hư hỏng hàng hóa ở nhiều nơi chứa đồ của nhà kho, nhà dân, tư thương, doanh nghiệp, chủ yếu là các mặt hàng: gỗ, nệm gối, vải, lương thực, thực phẩm,…ước tính sơ bộ thiệt hại khoảng trên 200 tỷ đồng.
Toàn tỉnh Gia Lai, ước tính sơ bộ thiệt hại do bão số 13 và mưa lũ gây ra khoảng gần 6.000 tỷ đồng.
Các lực lượng chức năng tập trung sửa chữa cầu hư hỏng do bão 13 gây ra tại xã Pờ Tó
- Công tác chỉ đạo ứng phó trước khó khăn, mất mát
Trước thực trạng nghiêm trọng trên, Tỉnh ủy UBND tỉnh Gia Lai đã có những nhận định kịp thời, đúng đắn về tình hình mưa lớn, lũ lụt nên đã chủ động từ sớm, từ xa để chỉ đạo, kích hoạt phương án chống lũ cấp độ 3.1 trên phần mềm Hệ thống thông tin Phòng, chống thiên tai, tin cho 58 xã, phường khu vực phía Đông và một số xã, phường khu vực phía Tây tỉnh.
Từ ngày 15/11/2025, thực hiện Công điện số 31/CĐ-BCĐ-BNNMT ngày 14/11/2025 về việc ứng phó với mưa lũ khu vực miền Trung, UBND tỉnh Gia Lai đã ban hành các Công điện số: 14/CĐ-UBND để chủ động ứng phó với tình hình mưa lớn, lũ lụt, sạt lở và tiếp tục ban hành 04 Công điện số: 15/CĐ-UBND ngày 18/11/2025, 16/CĐ-UBND ngày 18/11/2025, 17/CĐ-UBND ngày19/11/2025 và Công điện số 18/CĐ-UBND ngày 19/11/2025 về việc tập trung ứng phó với lũ đặc biệt lớn, lũ khẩn cấp trên địa bàn tỉnh. Ngày 20/11/2025, Tỉnh ủy Gia Lai đã ban hành văn bản số 116-CV/TU về việc tiếp tục tập trung ứng phó và khắc phục hậu quả mưa lũ. Ngày 20/11/2025, Thủ tướng Chính phủ cũng có Công điện số 225/CĐ-TTg về việc tập trung ứng phó và khắc phục hậu quả mưa lũ đặc biệt lớn tại khu vực Trung Bộ.
- Những hoạt động thiết thực thấm đậm tình người
Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, các Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai cùng lãnh đạo các sở, ban, ngành đã trực tiếp đi kiểm tra, chỉ đạo công tác sơ tán dân tại các địa phương. Trên cơ sở đó, đã triển khai lực lượng ứng phó theo “4 tại chỗ” tại địa phương và các lực lượng Công an, Quân đội, cụ thể:
– Lực lượng địa phương: Tỉnh đã tập trung huy động lực lượng địa phương theo phương châm: “4 tại chỗ” gồm: thanh niên, phụ nữ, lực lượng xung kích và người dân với số lượng trên 2.000 người và khoảng 1.000 phương tiện: cano, xuồng máy, mô tô nước, thúng… và các phương tiện cứu hộ, cứu nạn khác.
– Công an tỉnh: Ban Giám đốc Công an tỉnh Gia Lai đã huy động 1.356 cán bộ, chiến sĩ cấp tỉnh, trên 2.619 lượt cán bộ, chiến sĩ cấp xã, cùng 5.514 lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự và gần 400 dân phòng sử dụng phương tiện, trang thiết bị để chủ động hỗ trợ giúp dân, khắc phục hậu quả thiên tai với các phương tiện hỗ trợ như: 400 ô tô, 43 xuồng máy, 17 ca nô, 10 phao bè, trao 4.000 áo phao, 800 áo mưa cho người dân
Công an xã Kbang hỗ trợ người dân sửa chữa nhà cửa hư hỏng do bão số 13 gây ra
Trước tình hình sau bão và mưa lũ, lụt lội kéo dài, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Gia Lai đã huy động mọi lực lượng với 2.706 cán bộ, chiến sĩ tham gia và 107 phương tiện các loại, gồm: ca nô, xuồng: 29 chiếc; 03 xe thiết giáp; 73 xe ô tô các loại, 2 UAV, thực hiện cứu hộ khẩn cấp 1.148 trường hợp. Bộ CHQS tỉnh tiếp tục huy động tối đa lực lượng, phương tiện phối hợp với các đơn vị của Bộ và Quân khu giúp nhân dân ở các vùng bị ngập và các khu vực trọng điểm ngập lụt; triển khai các tổ cơ động liên tục tiếp tế lương thực, thực phẩm và nhu yếu phẩm thiết yếu để giúp đỡ nhân dân với 1.000 gói mì tôm, 1.000 chai nước suối, 02 tấn lương khô, 350 xuất quà (mỗi xuất quà trị giá 300.000đ – 500.000đ) cho các hộ gia đình khó khăn, Bộ CHQS tỉnh còn tiếp nhận 11 tổ chức và cá nhân thiện nguyện tổ chức cấp phát lương thực, thực phẩm và các loại thuốc chữa bệnh và phòng bệnh cho nhân dân.
Song hành cùng các ngành, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Gia Lai đã kêu gọi nhiều thành phần tham gia cứu trợ, trực tiếp xuống địa bàn bị ngập lụt nặng để giao hàng cho bà con các xã: Tuy Phước, Tuy Phước Đông, Tuy phước Tây, Tuy Phước Bắc, Quy Nhơn Bắc, Quy Nhơn Tây, An Nhơn Bắc…, với tổng trị giá hỗ trợ đợt đầu trên 1,5 tỷ đồng. Ngay sau bão, lũ, các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đã ủng hộ trên 200 tỷ đồng; Bộ Công an ủng hộ 40 tấn hàng hóa, thực phẩm các loại; Công ty Xăng dầu ủng hộ 5 tấn gạo và các nhu yếu phẩm như: nước, sữa, mì tôm, lương khô, bánh tráng, áo phao, áo mưa, các loại thuốc chữa bệnh và thuốc nhỏ mắt. Chia sẻ những mất mát khó khăn với tỉnh Gia Lai, Thành phố Hà Nội đã ủng hộ hai đợt với tổng trị giá hàng và tiền trên 250 triệu đồng.
Ngày 19/11/2025, Hội Chữ thập đỏ tỉnh Gia Lai thực hiện cứu trợ khẩn cấp 300 thùng mì tôm và nước uống cho 3 phường: Quy Nhơn Đông, Quy Nhơn Tây, Quy Nhơn Bắc; ngày 20/11, cứu trợ các khu vực phường Quy Nhơn Bắc: 200 thùng mì tôm, 300 ổ bánh mì và 100 lốc nước suối; phối hợp với Câu lạc bộ tình nguyện viên Chữ thập đỏ Bạch Mai Trang thuộc Hội CTĐ tỉnh và đơn vị thiện nguyện tại phường Hoài Nhơn Nam cứu trợ khẩn cấp 2.000 suất ăn và thực hiện
chuyển lương thực, nước uống đến các hộ dân có nhà bị ngập nước, với 300 thùng mì tôm; 350 hộp cơm chay, mặn; 1.000 chai nước suối; 100 bánh mì sanwick; 100 hộp sữa; 500 trứng gà luộc sẵn; 400 ổ bánh mì thịt; 100 bánh mì chả cá… Ngoài ra, một số nhóm thiện nguyện trong tỉnh còn tổ chức nấu ăn liên tục 03 ngày, từ ngày 20/11 đến ngày 23/11/2025, mỗi ngày nấu từ 4.000 đến 5.000 suất ăn, với tổng trị giá hơn 634 triệu đồng, trong đó tiền mặt hơn 200 triệu đồng và hàng hóa ước tính 434 triệu đồng cho khoảng 15.700 lượt người.
- Tình hình sơ tán dân
Ngay sau bão, lũ và mưa lớn xảy ra, các ngành chức năng của tỉnh Gia Lai đã tổ chức sơ tán 7.490 hộ/28.100 khẩu đến nơi an toàn, đảm bảo đủ cơm ăn, áo mặc và chăn ấm…Bà con gặp nạn chủ yếu ở các phường, xã: Quy Nhơn, Quy Nhơn Đông, Quy Nhơn Tây, Quy Nhơn Nam, Quy Nhơn Bắc, Tuy Phước, Tuy Phước Đông, Tuy Phước Tây, Tuy Phước Bắc, Ayun Pa, Ia Sao, Ia Tul, Ia Pa, Ia Rsai, Uar, Phú Túc và xã Pờ Tó.
Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh đã cho phép học sinh các cơ sở giáo dục trên địa bàn 58 xã, phường phía Đông tỉnh Gia Lai nghỉ học đến khi có thông báo mới để chủ động phòng, tránh mưa, lũ ngay từ ngày 19/11/2025. Theo đó, đã có 691/897 trường cho học sinh nghỉ học, số học sinh được nghỉ học là 392.595/620.774 học sinh. Đến nay, phần đông các em đã được đến trường học trở lại, số ít chưa đến trường được do ở một số vùng xa bị ngập quá nặng, nước chưa rút hết.
III. Những chính sách hợp lòng dân
Để kịp thời hỗ trợ nhân dân vừa gặp tai ương, vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống, UBND tỉnh Gia Lai đã ban hành Quyết định số 2673/QĐ-UBND ngày 20/11/2025 và Công điện số 12/CĐ-UBND ngày 08/11/2025 Về phân bổ 2.000 tấn gạo dự trữ Quốc gia cho nhân dân và thực hiện hỗ trợ những nhà bị sập, hư hỏng và các hộ có nhà bị sập đổ hoàn toàn với số tiền 60 triệu đồng/nhà; nhà bị tốc mái hoàn toàn: 5 triệu đồng/nhà; hư hỏng một phần: 2 triệu đồng/nhà. Số tiền cứu trợ này, tỉnh Gia Lai sử dụng nguồn kinh phí từ ngân sách, Quỹ phòng chống thiên tai, nguồn xã hội hóa và các nguồn hợp pháp khác.
Trong tháng 12/2025, tỉnh Gia Lai vẫn đang tiếp tục huy động các lực lượng và kêu gọi các tổ chức từ thiện xã hội trong và ngoài tỉnh để giúp đỡ, hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả, ổn định cuộc sống hiện tại và những ngày tháng tiếp theo. Bằng những việc làm cụ thể, thiết thực, tỉnh quyết tâm tìm và mang đủ lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm, nước sạch sinh hoạt… đến với người dân, tuyệt đối không để người dân không có chỗ ở, không bị đói, khát. Tiếp tục huy động lực lượng để dọn dẹp vệ sinh môi trường, phòng chống dịch, bệnh sau mưa lũ, bảo đảm mọi điều kiện cho học sinh học tập, khám chữa bệnh cho toàn dân và khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh ngay sau khi lũ rút. Kịp thời tổ chức thăm hỏi, động viên, hỗ trợ, chia sẻ khó khăn, mất mát đối với các gia đình bị thiệt hại do lũ lụt, sạt lở, nhất là các gia đình có người chết, những người bị thương. Các địa phương đang tổ chức khắc phục tạm các sự cố và tiếp tục rà soát, tổng hợp về tình hình ngập, thiệt hại trên địa bàn.
Ngoài ra, ngày 03/02/2025, UBND tỉnh Gia Lai đã ra Quyết định số 2900/QĐ-UBND Về việc ban hành Lệnh xây dựng công trình khẩn cấp các dự án, phương án khẩn cấp bố trí ổn định dân cư vùng thiên tai ở khu vực phía Đông tỉnh, đầu tư xây dựng 08 khu tái định cư và thực hiện 01 phương án xen ghép kịp thời để bố trí chỗ ở an toàn, ổn định cho các hộ dân phải di dời khẩn cấp do thiên tai. Thời gian thực hiện từ năm 2025 -2026, dự kiến kinh phí xây dựng cơ sở hạ tầng là 178.671 triệu đồng.
Tiếp theo, Ngày 05/12/2025, UBND tỉnh Gia Lai ban hành Quyết định số 2941/QĐ-UBND Về việc ban hành Lệnh xây dựng công trình khẩn cấp các dự án, phương án bố trí ổn định dân cư vùng thiên tai khu vực phía Tây tỉnh, với nội dung: Đầu tư xây dựng 07 dự án, phương án bố trí tái định cư và chỗ ở cho các hộ dân bị di dời khẩn cấp do thiên tai, với kinh phí dự kiến là 880.207 triệu đồng, trong đó, kinh phí hỗ trợ, đền bù giải phóng mặt bằng là 316.337 triệu đồng; kinh phí xây dựng cơ sở hạ tầng là 563.870 triệu đồng.
Với những chính sách kịp thời và đúng đắn của Đảng, Nhà nước; sự quyết tâm chỉ đạo sâu sát, của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự đồng tâm, hiệp lực của cả hệ thống chính trị, tinh thần chung sức, chung lòng chia sẻ những khó khăn, mất mát của các tấm lòng thiện nguyên, nhân ái của nhiều tổ chức và cá nhân trong và ngoài tỉnh, và sự nỗ lực, cố gắng của toàn dân, chúng tôi chắc chắn rằng, vào một ngày không xa, tỉnh Gia lai sẽ không còn hộ nào, cá nhân nào phải chịu cảnh đói, rét, không nhà. Bà con sẽ nhanh chóng ổn định cuộc sống, tập trung lao động sản xuất, xây dựng kinh tế gia đình ngày một vững mạnh, góp phần xây dựng tỉnh nhà, đất nước Việt Nam ngày một phát triển, phồn vinh./.
