Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục trong 1 buổi livestream bán hàng.
Mức phạt không đáng kể so với thù lao nhận được
Chiều 30/7 tại Hà Nội, trong hội nghị giao ban về hoạt động quảng cáo trên mạng, ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Văn hóa,Thể thao và Du lịch đã thẳng thắn nhìn nhận: xử phạt nghệ sĩ vi phạm quảng cáo hiện nay “còn quá nhẹ”. Theo ông, nhiều trường hợp vi phạm được phát hiện là do quảng cáo sai công dụng sản phẩm, nội dung không phù hợp với hồ sơ công bố, hoặc sử dụng hình ảnh bác sĩ trái quy định. Dù vậy, mức phạt cao nhất cũng chỉ dừng lại ở vài chục đến hơn 100 triệu đồng, không đáng kể nếu so với thù lao mà họ nhận được từ quảng cáo.
Đơn cử, đầu tháng 7/2025, MC Hoàng Linh bị phạt 107,5 triệu đồng vì quảng cáo sai lệch cho sản phẩm sữa Hiup 27. Trước đó, BTV Quang Minh bị xử phạt 37,5 triệu đồng và MC Vân Hugo bị phạt 70 triệu đồng với cùng lý do liên quan đến sản phẩm này. Riêng Vân Hugo đã khẳng định công dụng không có căn cứ khi nói rằng trẻ em uống sữa có thể cao thêm 3–5cm chỉ sau 3–6 tháng sử dụng.
Cả ba đều bị yêu cầu gỡ bỏ nội dung và công khai cải chính thông tin. Nhưng rõ ràng, mức xử lý như vậy vẫn chưa khiến công chúng cảm nhận được sự nghiêm khắc của cơ quan quản lý, đặc biệt khi các nghệ sĩ này vẫn tiếp tục xuất hiện đều đặn trên các chương trình giải trí, quảng cáo và nền tảng mạng xã hội.
Theo ông Lê Quang Tự Do, việc xử phạt hành chính hiện vẫn đang chịu nhiều ràng buộc về mặt pháp lý. Tăng mức phạt là cần thiết, nhưng nếu vượt quá mặt bằng thu nhập chung thì lại khó được Quốc hội thông qua.
Một trong những vấn đề đáng lo ngại được ông Do chỉ ra là việc nghệ sĩ vi phạm vẫn tiếp tục hoạt động nghệ thuật, tham gia gameshow, hợp tác quảng cáo… mà không bị giới hạn nào từ các bên liên quan. Điều này khiến dư luận cảm thấy bất bình. Trong khi người tiêu dùng chịu thiệt hại từ thông tin sai lệch, thì người phát tán thông tin đó lại không chịu tổn thất đáng kể nào về danh tiếng hay cơ hội nghề nghiệp.
Cần hướng đến những biện pháp mang tính cộng đồng
Theo Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, một giải pháp được đề xuất là các nền tảng truyền thông và doanh nghiệp chủ động hạn chế sự xuất hiện, hợp tác với các nghệ sĩ vi phạm. Dù chưa có quy định pháp luật cụ thể, nhưng đây có thể được xem như một cơ chế “tự điều chỉnh” của thị trường. Tác động xã hội chẳng hạn bị nhãn hàng tạm dừng hợp tác hoặc bị rút khỏi gameshow được cho là sẽ có hiệu quả răn đe cao hơn cả xử phạt tiền.
Theo ông Do, Việt Nam có thể tham khảo cách làm từ Hàn Quốc, nơi việc xử lý nghệ sĩ vi phạm không hoàn toàn dựa vào luật pháp mà chủ yếu do các hiệp hội, công ty quản lý và truyền thông cùng phối hợp thực hiện. Khi nghệ sĩ dính bê bối, các bên thống nhất ngừng hợp tác, dẫn đến hệ quả nghiêm trọng hơn cả tiền phạt: họ mất đi cơ hội xuất hiện trước công chúng, gần như không thể tiếp tục sự nghiệp.
Dù Việt Nam không chủ trương áp dụng hình thức “tẩy chay toàn diện” như ở Hàn Quốc, nhưng việc hình thành một cơ chế phối hợp giữa các đơn vị truyền thông, quảng cáo và quản lý nghệ sĩ đang được xem là hướng đi cần thiết.
Từ ngày 1/1/2026, Luật Quảng cáo sửa đổi sẽ chính thức có hiệu lực, mở đường cho việc siết chặt hơn hoạt động quảng cáo, đặc biệt là trên môi trường mạng. Song song đó, các nghị định hướng dẫn cũng đang được xây dựng để hỗ trợ cơ quan quản lý thực thi luật một cách hiệu quả.
Ngoài việc nâng cao năng lực giám sát, xử lý vi phạm, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng kêu gọi các nhãn hàng, công ty quảng cáo và nền tảng truyền thông nâng cao trách nhiệm. Một giải pháp được khuyến khích là xây dựng danh sách “trắng” (white list) – gồm các KOL, nghệ sĩ có uy tín, đạo đức và tuân thủ pháp luật – để ưu tiên hợp tác quảng cáo.
Về phía các nền tảng mạng xã hội, yêu cầu đặt ra là phải cải thiện công nghệ lọc nội dung vi phạm, ngăn chặn quảng cáo hiển thị sai phạm, tắt kiếm tiền và dừng chia sẻ doanh thu đối với kênh vi phạm. Việc siết chặt điều kiện bật quảng cáo cũng là một hướng đi quan trọng nhằm giữ gìn hệ sinh thái nội dung lành mạnh.
Trong bối cảnh quảng cáo ngày càng chi phối hành vi tiêu dùng, việc chọn mặt gửi vàng – tức chọn đúng người đại diện cho sản phẩm – không chỉ là câu chuyện của doanh nghiệp, mà còn là vấn đề ảnh hưởng đến lòng tin của người tiêu dùng. Các KOL, KOC cần ý thức rõ vai trò của mình, không dễ dãi gật đầu với mọi sản phẩm chỉ vì lợi nhuận. Một lời nói vô trách nhiệm có thể gây ra hậu quả không nhỏ với người tiêu dùng và chính sự nghiệp của bản thân.
Việc xử lý nghệ sĩ vi phạm quảng cáo không chỉ dừng lại ở mức phạt tiền, mà cần hướng đến những biện pháp mang tính cộng đồng, có tác động sâu rộng tới nhận thức và hành vi. Khi ý thức nghề nghiệp được đặt lên hàng đầu, môi trường truyền thông mới có thể trở nên trong sạch và đáng tin cậy hơn.
Song Hồng
