Ngày 22/6/2021, Hội Người khuyết tật thành phố Hà Nội đã phối hợp cùng các tổ chức của Liên hợp quốc tổ chức Hội thảo tham vấn “Tăng cường tính phù hợp giữa khung pháp lý của Việt Nam về người khuyết tật với Công ước về quyền của người khuyết tật” do UNDP chủ trì. Đây là hoạt động đầu tiên trong chuỗi Hội thảo dưới sự hỗ trợ của Dự án Hợp tác thúc đẩy Quyền người khuyết tật giữa các tổ chức của Liên Hợp Quốc (UNPRPD) để lên ý tưởng cho chương trình UNPRPD nhằm mục tiêu thu thập các ý kiến đóng góp từ các bên liên quan, đặc biệt là các tổ chức của người khuyết tật, nhằm cung cấp thông tin cho bản “Phân tích Thực trạng và Đề xuất dự án đối với Việt Nam” trong chương trình hợp tác này.
Hội thảo được tổ chức trực tuyến
Tham dự có, đại diện các ban ngành liên quan như: đại diện Vụ Các vấn đề xã hội của Văn phòng Quốc hội, Tổng cục thống kê, Vụ Công tác thanh niên Bộ Nội vụ; ông Đặng Văn Thanh, Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp hội về người khuyết tật Việt Nam; bà Caitlin Wiesen, Trưởng Đại diện Thường trú của UNDP tại Việt Nam; đại diện các tổ chức của người khuyết tật, các luật sư, người nghiên cứu về chính sách đối với người khuyết tật….
Bà Caitlin Wiesen, Trưởng Đại diện Thường trú của UNDP phát biểu khai mạc
Phát biểu khai mạc, bà Caitlin Wiesen, Trưởng Đại diện Thường trú của UNDP đánh giá cao sự tham gia của các đồng nghiệp ở Liên hợp quốc cùng các đối tác và các đại biểu đã tham gia các hoạt động của Dự án và Hội thảo tham vấn này. Cũng theo bà Caitlin Wiesen, đại dịch làm trầm trọng hơn tình trạng tổn thương đối với NKT và cần được giải quyết trên góc độ tiếp cận và các vấn đề pháp lý. Tới đây UNDP sẽ tiếp tục có những cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và những cải cách pháp lý trên cơ sở bằng chứng để dảm bảo không phân biệt đối xử. UNDP đã hỗ trợ Việt Nam xây dựng Luật Trợ giúp pháp lý 2018 và hỗ trợ sửa đổi Luật Người khuyết tật trong thời gian tới đây, thúc đẩy Việt Nam gia nhập Công ước Marakes… Và những cam kết UNDP ở cấp quốc gia đều phù hợp với mục tiêu phát triển toàn cầu. UNDP tự hào đóng góp việc hòa nhập NKT, giúp thúc đẩy lồng ghép quyền NKT để không để ai bị bỏ lại phía sau. Cũng theo bà Caitlin Wiesen, Chương trình tập trung vào 3 vấn đề chính: 1. Nhìn nhận qua góc độ của Công ước quốc tế quyền của người khuyết tật (CRPD) thì là khuyết tật cá nhân và các rào cản xã hội để đảm bảo NKT ko bị loại trừ ra ngoài xã hội; 2. Cần có các chính sách hòa nhập, tiếp cận thúc đẩy hòa nhập; 3. Chính sách xã hội thích ứng cao… Cuối cùng, Trưởng Đại diện Thường trú của UNDP hy vọng Hội thảo sẽ thảo luận sôi nổi và có nhiều đóng góp để lên ý tưởng cho chương trình UNPRPD.
Thay mặt Liên hiệp hội về người khuyết tật Việt Nam, chia sẻ tại Hội thảo, ông Đặng Văn Thanh, Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp hội về người khuyết tật Việt Nam đã cung cấp các số liệu liên quan đến NKT Việt Nam; khẳng định sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với sự hòa nhập của NKT được thể hiện bằng hệ thống pháp luật, chính sách tương đối đầy đủ, tiến bộ và tương thích với Công ước quốc tế về quyền của người khuyết tật. Ông Thanh cho biết: Chính sách, pháp luật đã được thực thi, NKT đã được cải thiện rất nhiều cả về vật chất và tinh thần nhất là kể từ khi Pháp lệnh Người tàn tật 1998 sau này là Luật Người khuyết tật 2010. Đặc biệt, sau khi phe phê chuẩn Công ước thì ngay lập tức đã có kế hoạch thực hiện Công ước; gần như là các địa phương đã có Ban Công tác NKT và hoạt động có hiệu quả tại các địa phương… Chính phủ Việt Nam có nhiều Chương trình, Đề án trợ giúp NKT. Và sắp tới có chương trình sửa đổi Luật, các dự thảo chương trình sửa luật đều có sự tham gia của các tổ chức để tham gia xây dựng, sửa đổi chính sách đối với NKT.
Ông Đặng Văn Thanh, Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp hội về người khuyết tật Việt Nam chia sẻ tại Hội thảo
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, việc thực hiện vẫn còn một số tồn tại, hạn chế; một bộ phận không nhỏ người khuyết tật và gia đình họ vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống, đối diện với đói nghèo…. Bên cạnh đó, cũng còn một số khoảng trống về chính sách, giữa Luật và Công ước còn một số khoảng trông nhất định. Do vậy, những Hội thảo như thế này là rất quan trọng.
Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp hội về người khuyết tật Việt Nam cũng chia sẻ thêm về các hoạt động của Liên hiệp hội với sự thường xuyên được tham gia cùng các đoàn giám sát của các cơ quan chức năng để qua đó có những báo cáo; Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cũng đã có chất vất trực tiếp và có những hiêu quả nhất định, nhiều chính sách đã được điều chỉnh và sửa đổi phù hợp với thực tế có thể kế đến như chính sách bảo trợ xã hội. Đồng thời ông Đặng Văn Thanh nhấn mạnh: Qua thúc đẩy, giám sát nhiều chính sách đã được cải thiện. Và việc thực hiện cũng phụ thuộc nhiều vào điều kiện, hoàn cảnh của các quốc gia và có lộ trình cụ thể để đảm bảo thực hiện Công ước hiệu quả.
Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp hội khẳng định: Ở đâu có tổ chức của người khuyết tật, việc thực thi Công ước, luật hiệu quả hơn, như là một cánh tay nối dài để đưa chính sách đi vào cuộc sống, mối quan hệ giữa các tổ chức này và các cơ quan nhà nước càng trở nên mật thiết hết. Là một tổ chức có hệ thống mạng lưới rộng khắp trên cả nước với 7 tổ chức của và vì người khuyết tật trung ương, Liên hiệp hội và các tổ chức hội thành viên hoạt động hết sức hiệu quả trong đó phải kể đến là Hội Người khuyết tật thành phố Hà Nội, một trong những tổ chức Hội địa phương đứng đầu trong các hoạt động đối với NKT. Bên cạnh đó, Liên hiệp hội và các tổ chức hội thành viên cũng nhận được nhiều sự hỗ trợ của Liên hợp quốc và các tổ chức phi chính phủ trong việc thúc đẩy việc thực thi chính sách, phát triển mạng lưới. Ông Thanh cũng cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ của các cơ quan, ban ngành, các tổ chức, cá nhân đã hỗ trợ Liên hiệp hội cũng như các tổ chức thành viên để có những hoạt động thiết thưc, hiệu quả.
Bà Đào Thu Hương – Cán bộ Quyền của Người khuyết tật, UNDP Việt Nam (ngoài cùng bên trái) trình bày đánh giá tính thống nhất giữa Luật và chính sách cho người khuyết tật Việt Nam với các điều ước quốc tế
Hội thảo tham vấn đã được nghe trình bày của bà Bà Annika, tư vấn viên độc lập đến từ Thụy Điển chia sẻ tổng quan các vấn đề, nội dung liên quan đến chương trình UNPRPD và nội dung về các nghiên cứu của UNDP đánh giá tính thống nhất giữa Luật và chính sách cho người khuyết tật Việt Nam với các điều ước quốc tế, do bà Đào Thu Hương, cán bộ Quyền của Người khuyết tật, UNDP – Việt Nam trình bày.
Hội thảo cũng đã chia nhỏ các nhóm để tập trung thảo luận 6 nội dung, vấn đề: 1. Cơ chế điều phối quốc gia về NKT đã góp phần bảo vệ và thúc đẩy quyền của NKT ở Việt Nam như thế nào; 2. Các cơ quan Chính phủ cần thực hiện những hành động cụ thể nào để nội luật hóa các quy định của CRPD nhằm bảo vệ quyền của NKT trong các lĩnh vực: giáo dục, y tế, dạy nghề và việc làm; 3. Các cơ quan Chính phủ cần thực hiện những hành động cụ thể nào để nội luật hóa các quy định của CRPD nhằm bảo vệ quyền của NKT trong các lĩnh vực: hoạt động thể thao và văn hóa, chính trị, công nghệ thông tin; 4. Hệ thống phòng tránh và ứng phó khẩn cấp với thiên tai đã hào nhập NKT một cách hiệu quả chưa và các bên liên quan nào tham gia vào quá trình giảm thiểu rủi ro thiên tại và ứng phó khẩn cấp cho NKT? Vai trò cụ thể của họ là gì?; 5. Các biện pháp đảm bảo tính tiếp cận đang được ưu tiên như thế nào trong các chương trình và kế hoạch phục hồi COVID-19?; 6. Chương trình Quốc gia hiện hành về hỗ trợ NKT có mối liên kết gì với các kế hoạch, chương trình mục tiêu phát triển bền vững Quốc gia và tuân thủ CRPD?.
Sau khi hội thảo nhóm nhỏ, các vấn đề tiếp tục được các đại biểu sôi nổi thảo luận chung, trên cơ sở đó tổng hợp, làm rõ và hoàn thiện các ý kiến liên quan đến 6 nhóm vấn đề được đưa ra thảo luận.
Tin tưởng rằng, qua những hội thảo tham vấn, một lần nữa rà soát lại chính sách, pháp luật, tìm ra những khoảng trống trong chính sách để từ đó cùng các cơ quan Nhà nước có những sửa đổi cho phù hợp với với thực tế và điều kiện, hoàn cảnh. Qua đó có khung thực hiện hiệu quả nhất để không để ai bị bỏ lại phía sau. NKT được ấm no, hạnh phúc như những gì Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp hội mong muốn tại chia sẻ của mình trước khi bắt đầu Hội thảo.
Hải Phong
