Chiều ngày 15/04/2021, tại Tòa nhà Xanh Một Liên hợp quốc, Trung tâm Hỗ trợ Giáo dục và Nâng cao năng lực cho Phụ nữ (CEPEW), Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam và các đối đã tổ chức buổi công bố các phát hiện chính từ “Đánh giá nhanh mức độ sẵn sàng tham gia của người khuyết tật với tư cách ứng viên Đại biểu Quốc hội/Hội đồng nhân dân các cấp tại Việt Nam” và buổi Tọa đàm về “Cơ hội, thách thức và giải pháp thúc đẩy quyền tham chính của người khuyết tật tại Việt Nam”.
Toàn cảnh buổi Hội thảo
Vào tháng 3 năm 2021, UNDP đã tiến hành Đánh giá nhanh mức độ sẵn sàng của người khuyết tật ứng cử vào Quốc hội hoặc Hội đồng nhân dân các cấp, trong đó 98.2% người tham gia đã bày tỏ hy vọng có đại biểu là người khuyết tật trong Quốc họi va Họi đông nhân dân. Cuộc khảo sát được thực hiện với 111 người khuyết tật với tỷ lệ 47,7% là nam, 51,4% là nữ và 1% giới tính khác với trên 60% người có trình độ cao đẳng, đại học và trên đại học, 27%có trình độ THPT, 8,1% có trinh độ THCS, 2,7% có trình độc tiểu học và 1,8% chưa học hết tiểu học. Kết quả khảo sát cho thấy 49 người khuyết tật đã sẵn sàng tự ứng cử trong đó nam chiếm 53,1%, nữ chiếm 44,9% và giới tính khác chiếm 2%; gần 60% trình độ cao đẳng đại học và trên đại học, trên 22% trình độ THPT, hơn 10% THCS, 6,1% tiểu học và 2% chưa học hết tiểu học.
Theo bà Diana Torest Trưởng phòng Quản trị và tham gia UNDP Việt Nam: Sự tham gia tích cực của mọi công dân trong các quá trình chính trị là nền tảng quan trọng của dân chủ. Khái niệm tham chính bắt nguồn từ Tuyên ngôn Nhân quyền và Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị, trong đó đề cập đến quyền của mọi người được tham gia bình đẳng vào các công việc công, quyền bầu cử và được bầu cử, và quyền tiếp cận đến các dịch vụ công. Theo Điều 29 trong Công ước về quyền của người khuyết tật (UNCRPD) đã quy định rõ về quyền của người khuyết tật trong tham chính, bao gồm quyền được tham gia vào đời sống chinh trị và công cộng mà không bị phân biệt đối xử, trên cơ sở bình đẳng với những người khác, đồng thời kêu gọi các quốc gia thành viên đảm bảo các quyền đó. Đây là một yếu tố tiên quyết trong công cuộc chống loại trừ và bất bình đẳng, để đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau.
Trưởng phòng Quản trị và tham gia UNDP Việt Nam cho biết: Hướng tới bình đẳng nghĩa là hướng tới đạt được các kết quả phát triển bình đẳng và công bằng xuyên suốt cuộc đời – từ nền giáo dục chất lượng và cơ hội học tập suốt đời, khả năng tiếp cận bình đẳng với việc làm có chất lượng, tài nguyên thiên nhiên, đến bảo trợ xã hội và đưa ra các quyết định mang tính hòa nhập. Chúng ta sẽ khó lòng đạt được các kết quả thực sự hòa nhập, dù chính phủ, cộng đồng và các tổ chức của và vì NKT có nỗ lực đến đâu, nếu thiếu tiếng nói của người khuyết tật trong các cơ quan quốc hội, hội đồng nhân dân.
bà Diana Torest Trưởng phòng Quản trị và tham gia UNDP Việt Nam phát biểu tại buổi Hội thảo
Bà Torest khẳng định: Cũng như mọi nơi khác trên thế giới, người khuyết tật ở Việt Nam có thể đưa những kinh nghiệm và quan điểm độc đáo của họ vào quá trình ra quyết định. Không ai khác có thể hiểu và nêu các vấn đề về người khuyết tật tốt hơn chính người khuyết tật. Do đó, để các chính sách về người khuyết tật của chúng ta bảo vệ đầy đủ các quyền của người khuyết tật được quy định trong Công ước quốc tế về quyền người khuyết tật và Luật Người khuyết tật, đại diện của người khuyết tật cần phải có mặt trong Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp.
Liên hiệp hội về người khuyết tật Việt Nam (VFD) đã công bố chủ đề của Ngày Người khuyết tật Việt Nam 2021 là An toàn – Bình đẳng: An toàn trong đại dịch Covid-19 và Bình đẳng trong bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp. Vì vậy, đây là thời điểm thích hợp để chúng ta thúc đẩy quyền tham chính của người khuyết tật – Bà Diana Torest nhấn mạnh.
Thay mặt UNDP bà Torest rất mong được tiếp tục hợp tác với các đối tác phát triển, để không chỉ ngày càng có nhiều ứng cử viên, đại biểu là người khuyết tật, mà còn hỗ trợ họ trong việc thực hiện tốt vai trò là tiếng nói đại diện cho cộng đồng người khuyết tật trong Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Đồng thời hy vọng sẽ được lắng nghe thật nhiều ý kiến, chia sẻ kinh nghiêm và câu hỏi của quý vị về vấn đề quan trọng này trong buổi Hội thảo.
Ông Jan Wilhelm Grythe – Đại biện lâm thời Nauy tại việt nam phát biểu tại Hội thảo
Đại biện lâm thời Nauy tại việt nam, ông Jan Wilhelm Grythe đánh giá cao sáng kiến của UNDP trong việc đánh giá nhanh việc người khuyết tật có sẵn sàng ứng cử đại biểu HĐND các cấp và đại biểu Quốc hội. Điều này chứng tỏ cam kết mạnh mẽ trong việc thực hiện các chính sách để bảo vệ đầy đủ các quyền của người khuyết tật được quy trịnh trong UNCRPD và Luật Người khuyết tật. ông Jan Wilhelm Grythe cũng cho biết: Mặc dù các dự án với UNDP là những hoạt động mang tính kỹ thuật nhỏ nhưng có tiềm năng trở thành những mô hình về cách thúc đẩy quyền con người và có tác động nhân rộng. Và với sự phối hợp chặt chẽ của UNDP, sự hợp tác tốt với các đối tác, tin tưởng rằng có thể hỗ trợ nhiều hơn nữa Người khuyết tật vào các vị trí được bầu và thực hiện tốt vai trò là tiếng nói đại diện cho cộng đồng của họ tại Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Đại biện lâm thời Nauy cũng chia sẻ về một nữ đại biểu Quốc hội của Nauy bị khuyết tật về thể chất làm đại biểu trong hai nhiệm kỳ từ 2005 – 2013 vã sẵn sàng chia sẻ thông tin về vị đại biểu quốc hội này để truyền cảm hứng Những chính khách khuyết tật tiềm năng của Việt Nam. Na Uy mong muốn tiếp tục hợp tác với Việt Nam để thúc đẩy quyền của người khuyết tật, điều mà cả Na Uy và Việt Nam đã bắt tay vào một loạt các nỗ lực để tiếp tục ủng hộ và bảo vệ quyền của người khuyết tật.
Sau công bố các phát hiện chính từ “Đánh giá nhanh mức độ sẵn sàng tham gia của người khuyết tật với tư cách ứng viên Đại biểu Quốc hội/Hội đồng nhân dân các cấp tại Việt Nam” là buổi Tọa đàm về “Cơ hội, thách thức và giải pháp thúc đẩy quyền tham chính của người khuyết tật tại Việt Nam”.
Buổi Tọa đàm diễn ra sôi nổi với nhiều vấn đề được các đại biểu nêu ra cũng như đặt câu hỏi như liên quan đến tiếp cận thông tin, hồ sơ tự ứng cử, quy trình bầu cử… đều được các diễn giả đến từ vụ các vấn đề xã hội của quốc hội, ông Nguyễn Hồng Ngọc, Phó Vụ trưởng; đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí; ông Lê Ngọc Hoàn Chủ tịch Hội người mù tỉnh Lạng Sơn cũng là đại biểu tự ứng cử HĐND tỉnh Lạng Sơn nhiệm kỳ 2021-2026 hỗ trợ giải đáp, chia sẻ kinh nghiệm…. Bên cạnh đó nhiều đề xuất, kiến nghị cũng được các đại biểu nêu ra tại buổi Tọa đàm.
Các đại biểu điều hành Tọa đàm
Tin tưởng rằng, với chương trình Hội thảo đặc biệt là những nội dung Tọa đàm sẽ là cơ sở đầu tiên để NKT Việt Nam có thêm kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm… đặc biệt là các tổ chức của người khuyết tật sẽ có những bước xây dựng người có đủ khả năng, đáp ứng được các tiêu chí để chuẩn bị cho việc tham gia tự ứng cử, được đề cử trong 5 năm tới và các kỳ bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp và đại biểu Quốc hội sau này.
Hải Phong
