Giải quyết tranh chấp thương mại bằng Trọng tài, hòa giải: Bài học kinh nghiệm và đề xuất hoàn thiện pháp luật

(ĐHVO). Ngày 12/08/2023, tại Hà Nội, Trung tâm trọng tài giải quyết tranh chấp TMQT khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (Bộ Tư pháp) phối hợp với Bộ Tư pháp và Viện Pháp luật Kinh tế (trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội) đã long trọng tổ chức Hội nghị đối thoại về các bài học kinh nghiệm trong việc giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài, hòa giải và đề xuất hoàn thiện pháp luật.

Toàn cảnh Hội nghị

Tham dự Hội nghị có TS. Trần Minh Sơn – Thành viên Ban Quản lý, Trưởng Văn phòng Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành (Bộ Tư pháp), TS.LS. Nguyễn Hồng Thái – Phó Chủ tịch Trung tâm trọng tài giải quyết tranh chấp TMQT khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, TS. Nguyễn Thị Hiền – Chủ tịch Hội đồng quản lý Viện Kinh tế và Pháp luật Quốc tế, PGS.TSKH Bùi Xuân Biên – Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội, TS. Trương Hồng Hải – Viện trưởng Viện Pháp luật Kinh tế cùng đại diện các doanh nghiệp, luật sư, giảng viên, sinh viên tham gia Hội nghị.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, TS. Trương Hồng Hải – Viện trưởng Viện Pháp luật Kinh tế (trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội) cho rằng, kể từ trước khi Luật TTTM 2010 được ban hành và có hiệu lực cho tới nay, số lượng trung tâm trọng tài cũng như số lượng trọng tài viên ở Việt Nam đã tăng đáng kể, điều đó góp phần đáp ứng tốt các yêu cầu của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, sau hơn một thập kỷ thực thi, Luật TTTM 2010 đã dần bộc lộ một số bất cập cần được nghiên cứu, đánh giá một cách toàn diện về thực trạng pháp luật về trọng tài thương mại, hòa giải hiện hành, qua đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện pháp luật.

TS. Trương Hồng Hải – Viện trưởng Viện Pháp luật Kinh tế (trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội) phát biểu khai mạc Hội nghị

“Từ khi Luật TTTM 2010 được thông qua, đến nay, số lượng vụ tranh chấp được các bên thỏa thuận lựa chọn giải quyết thông qua trọng tài liên tục gia tăng một cách tích cực. Theo thống kê sơ bộ, trong 10 năm (2011-2020), các Trung tâm trọng tài đã giải quyết được khoảng 2900 vụ tranh chấp. Không những số lượng vụ việc trọng tài thụ lý tăng lên mà các lĩnh vực tranh chấp ngày càng đa dạng, phong phú hơn, tuy nhiên chủ yếu vẫn xuất phát từ các giao dịch mua bán hàng hóa. Bên cạnh đó, phương thức giải quyết tranh chấp bằng hòa giải cũng chưa được nhiều doanh nghiệp chú ý bởi họ cho rằng hòa giải không có quy định và cơ chế ràng buộc thi hành đối với các bên.” – TS.LS. Nguyễn Hồng Thái – Phó Chủ tịch Trung tâm trọng tài giải quyết tranh chấp TMQT khu vực Châu Á – Thái Bình Dương chia sẻ.

TS.LS. Nguyễn Hồng Thái – Phó Chủ tịch Trung tâm trọng tài giải quyết tranh chấp TMQT khu vực Châu Á – Thái Bình Dương phát biểu tại Hội nghị

Tại Hội nghị, các chuyên gia, đại biểu tham dự đã thảo luận về các quy định pháp luật và thực tiễn thi hành pháp luật của phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, hòa giải, từ đó rút ra các bất cập, hạn chế còn tồn đọng cũng như bài học kinh nghiệm trong quá trình, công tác giải quyết tranh chấp.

Trên cơ sở đó, các đại biểu đã đề xuất một số kiến nghị để hoàn thiện pháp luật, nâng cao tính khả thi trong quá trình thực thi pháp luật, tạo sự thuận lợi cho các bên trong quan hệ tranh chấp cũng như các trung tâm trọng tài và cơ quan liên quan, tạo khung hành lang pháp lý vững chắc, đồng bộ, thống nhất và phù hợp với yêu cầu thực tiễn đặt ra.

Tổng kết Hội nghị, một số vấn đề lớn được thảo luận, thống nhất bao gồm:

– Thứ nhất, thống nhất khẳng định và làm rõ thêm về phương diện lý luận và thực tiễn về vai trò, ưu điểm của việc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, hòa giải;

– Thứ hai, đánh giá những điểm tiến bộ cùng các bất cập, tồn tại trong quy định pháp luật hiện hành về giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, hòa giải;

– Thứ ba, làm rõ những khó khăn, bất cập và nguyên nhân vấn đề trong thực tiễn áp dụng pháp luật trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, hòa giải;

Bên cạnh đó, Hội nghị cũng ghi nhận những vấn đề nghiên cứu rất cụ thể, mới mẻ, nhận được sự quan tâm từ hoạt động nghiên cứu, tham mưu xây dựng pháp luật cũng như thực tiễn giải quyết tranh chấp thông qua phương thức trọng tài, hoà giải thời gian qua, đơn cử như: Thực trạng đảm bảo thực thi phán quyết TTTM; Vấn để Giải quyết tranh chấp bằng TTTM trực tuyến trong lĩnh vực thương mại điện tử; Nghiên cứu so sánh Luật TTTM 2010 với Luật mẫu Uncitral về hoà giải thương mại và các khuyến nghị cho Việt Nam…

Bế mạc Hội nghị, thay mặt Ban tổ chức, TS. Trương Hồng Hải đánh giá cao chất lượng báo cáo, tham luận được các đại biểu trình bày. Hội nghị đối thoại về các bài học kinh nghiệm trong việc giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài, hòa giải và đề xuất hoàn thiện pháp luật đã đem đến góc nhìn đa dạng về phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, hòa giải, quy tụ nhiều nhà nghiên cứu, trọng tài viên, luật sư, giảng viên có kinh nghiệm.

Các đề xuất, kiến nghị được rút ra từ cuộc thảo luận sẽ được tổng hợp đầy đủ, chọn lọc, tiếp thu, từ đó là cơ sở để tham mưu, góp ý hoàn thiện chính sách, pháp luật, nhằm góp phần nâng cao năng lực hoạt động trong thực tiễn giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại bằng trọng tài thương mại và hoà giải nói riêng, các thiết chế tham gia giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại nói chung.

Một số hình ảnh thực tế tại Hội nghị: