(ĐHVO). Với khả năng vô hiệu hóa não và tủy sống – những cơ quan thuộc hệ thần kinh trung ương – đa xơ cứng được cho là một căn bệnh nguy hiểm có khả năng gây ra khuyết tật ở con người.
Bệnh đa xơ cứng (tên tiếng Anh là “Multiple Sclerosis” – MS) là một chứng rối loạn não bộ và tủy sống khiến cho thần kinh bị giảm sút hoặc tổn thương vĩnh viễn. Khi mắc căn bệnh này, hệ miễn dịch của cơ thể con người sẽ tấn công lớp vỏ bảo vệ (myelin) bao phủ các sợi thần kinh và để lại nhiều vùng mô sẹo (sự hóa cứng) dọc theo lớp phủ ngoài của các tế bào thần kinh. Điều này gây ra chậm hoặc tắc đường truyền xung nhịp thần kinh ở vùng đó khiến cho quá trình truyền tín hiệu của não tới các cơ quan khác của cơ thể bị gián đoạn. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, MS có thể gây ra suy nhược não bộ, dẫn đến các vấn đề về tầm nhìn, cân bằng và chuyển động. Một số người bị MS nặng có thể mất khả năng đi lại độc lập hoặc hoàn toàn.
Về triệu chứng, những người bệnh có thể có các dấu hiệu và triệu chứng xơ cứng khác nhau tùy thuộc vào vị trí của các sợi thần kinh bị ảnh hưởng. Các triệu chứng phổ biến thường gặp là:
– Tê hoặc yếu ở một hoặc nhiều chi thường xảy ra ở một bên cơ thể của bạn tại một thời điểm, hoặc chân và thân
– Cảm giác sốc điện xảy ra với một số chuyển động của cổ, đặc biệt là uốn cong cổ về phía trước (dấu hiệu Lhermitte)
– Run rẩy, thiếu phối hợp hoặc dáng đi không vững
– Mất thị lực một phần hoặc hoàn toàn, thường ở một mắt tại một thời điểm, thường bị đau khi cử động mắt
– Mờ mắt
Những triệu chứng khác như nói lắp, mệt mỏi, chóng mặt, đau nhói hoặc đau ở các bộ phận của cơ thể bạn hoặc xuất hiện các vấn đề về chức năng tình dục, ruột và bàng quang cũng có thể là dấu hiệu của căn bệnh này.
Bệnh đa xơ chứng có thể gây ra những khuyết tật trên cơ thể người (Ảnh: Nationaltoday)
Nguyên nhân gây nên căn bệnh đa xơ cứng hiện tại vẫn chưa được xác định cụ thể. Theo Cơ quan Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh NHS, các nguyên nhân có thể bao gồm hút thuốc, nhiễm virut, thiếu ánh sáng mặt trời và do gen di truyền. MS được cho là xảy ra phổ biến hơn ở nữ giới, tuy nhiên điều này vẫn chưa được lý giải rõ ràng. Đồng thời, nhiều cuộc nghiên cứu cũng cho thấy rằng căn bệnh này cũng có thể do yếu tố môi trường mang lại. Tỷ lệ mắc phải căn bệnh này ở khu vực Bắc Âu, Miền Bắc Hoa Kỳ, Bắc Úc, và Niu Zilân cao hơn so với các vùng khác trên thế giới.
Bên cạnh đó, bệnh đa xơ cứng cũng chưa được chữa trị dứt điểm. Các phương thức điều trị MS được áp dụng dựa trên những triệu chứng đã phát sinh. Chẳng hạn, nếu người bệnh bị mờ mắt, các bác sĩ sẽ kê cho họ những đơn thuốc có chứa steroid, trong khi các triệu chứng thực thể khác, chẳng hạn như co thắt cơ, sẽ được điều trị bằng vật lý trị liệu thông thường. Đối với những người gặp vấn đề với suy nghĩ, học tập và trí nhớ, họ có thể được giới thiệu đến một nhà tâm lý học lâm sàng. Ngoài ra, cũng có những liệu pháp mới mang đến kết quả hứa hẹn cho người bệnh vì nó có thể giảm mức độ trầm trọng và làm chậm diễn tiến của bệnh. Ví dụ, vào năm 2018, Đại học New York đã công bố một nghiên cứu về điều trị tế bào gốc cho các triệu chứng MS. Sau khi tiếp nhận một loạt các mũi tiêm, hai bệnh nhân trong một nghiên cứu giai đoạn 1 trước đây không thể đi lại đã có thể hoàn thành một bài kiểm tra đi bộ. Hiện tại, những người mắc bệnh có tình trạng tái phát-thuyên giảm được thực hiện liệu pháp điều chỉnh miễn dịch bằng việc tiêm thuốc dưới da hoặc vào cơ một lần hoặc vài lần mỗi tuần. Thuốc được sử dụng có thể dưới dạng interferon (ví dụ như Avonex hoặc Betaseron) hoặc một loại thuốc khác được gọi là glatiramer acetate (Copaxone). Tác dụng của những loại thuốc này tương tự như nhau và việc quyết định loại thuốc nào được sử dụng phải tùy thuộc vào bệnh sử về phản ứng phụ của mỗi người bệnh. Nhìn chung, mọi liệu pháp điều trị đều hướng tới mục đích giảm thiểu tối đa các triệu chứng và các yếu tố xuất hiện MS trên cơ thể người bệnh.
Tính đến thời điểm hiện tại, trên thế giới có khoảng 2,5 triệu người mắc MS. Mặc dù là một căn bệnh mãn tính và có những diễn biến khó lường, nhưng tuổi thọ trung bình của người bệnh có thể bằng hoặc gần bằng những người không mắc bệnh, với khoảng thời gian sống phổ biến là 35 năm trở lên tính từ khi được chẩn đoán. Phần lớn những người mắc bệnh MS vẫn có thể tiếp tục đi lại và làm việc với tình trạng tàn tật rất nhỏ trong khoảng 20 năm trở lên. Ngày 30/5 hằng năm được chọn là ngày MS thế giới.
Hồng Liên
