(ĐHVO).Pháp luật hình sự là công cụ sắc bén, hữu hiệu trong việc bảo vệ thể chế chính trị, trật tự an ninh cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, các tổ chức, cá nhân trong xã hội. Nguyên tắc nhân đạo là một trong những tư tưởng chủ đạo, xuyên suốt trong quá trình xây dựng, ban hành Bộ luật hình sự và được thể hiện phần nào qua các quy định về người khuyết tật trên cơ sở xem xét những khiếm khuyết về thể chất, tinh thần của họ.
Bạn đọc hỏi: Con tôi là N.V.T, 22 tuổi, là người khuyết tật nặng. Do vô ý giết người, cháu đã bị lĩnh án 5 năm tù giam, hiện cháu đang chấp hành hình phạt tù được 2 năm. Đây là lần đầu tiên phạm tội của cháu, trong quá trình chấp hành án phạt tù, cháu cũng đã rất hối cải và có ý thức cải tạo tốt, đều được xếp loại chấp hành án phạt tù khá, tốt. Vì con tôi là người khuyết tật, sinh hoạt rất bất tiện nên tôi muốn hỏi liệu có quy định nào để cháu được tha tù trước thời hạn không?
TS. Luật sư Nguyễn Hồng Thái – Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng Nghiệp
Luật sư tư vấn: Để giải đáp câu hỏi của anh, TS. Luật sư Nguyễn Hồng Thái – Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng Nghiệp tư vấn cho anh như sau:
I. Căn cứ pháp lý
– Luật Người khuyết tật năm 2010;
– Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017;
– Luật thi hành án hình sự năm 2019;
– Nghị quyết số 01/2018/ NQ-HĐTP hướng dẫn việc áp dụng Điều 66 và Điều 106 Bộ luật hình sự về tha tù trước thời hạn có điều kiện.
II. Giải quyết vấn đề
Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Người khuyết tật năm 2010: Người khuyết tật là người bị khiếm khuyết một hoặc nhiều bộ phận cơ thể hoặc bị suy giảm chức năng được biểu hiện dưới dạng tật khiến cho lao động, sinh hoạt, học tập gặp khó khăn.
Pháp luật hình sự mang tính giáo dục, răn đe nghiêm khắc những người phạm tội song cũng sẵn sàng khoan hồng cho những ai biết hối cải, quay về hướng thiện. Do vậy, trong trường hợp người phạm tội cải tạo tốt thì có thể được tha tù trước thời hạn có điều kiện, quy định trên tạo cơ hội giúp họ sớm hòa nhập cộng đồng, trở thành những công dân tốt, có ích cho xã hội.
1. Điều kiện để được tha tù trước thời hạn
Theo quy định tại Điều 66 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 và Nghị quyết số 01/2018/ NQ-HĐTP: Người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng đang chấp hành án phạt tù về tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù hoặc người khuyết tật nặng, người khuyết tật đặc biệt nặng đang chấp hành án phạt tù về tội phạm ít nghiêm trọng có thể được tha tù trước thời hạn nếu có đủ các điều kiện sau:
– Phạm tội lần đầu.
– Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt: Tiêu chí để đánh giá người đang chấp hành hình phạt tù có tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt thể hiện ở việc người đó chấp hành tốt Nội quy trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ; tích cực học tập, lao động cải tạo và phải có đủ kỳ xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự. Đối với người đang chấp hành án phạt tù trên 03 năm đến 05 năm phải có ít nhất 04 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.
– Có nơi cư trú rõ ràng: Nơi cư trú là nơi tạm trú hoặc thường trú theo quy định mà người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về cư trú, sinh sống thường xuyên sau khi được tha tù. Nơi cư trú rõ ràng là nơi cư trú có địa chỉ được xác định cụ thể.
– Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, án phí và nghĩa vụ bồi thường thiệt hại.
– Đã chấp hành được ít nhất là một phần ba mức phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất là 12 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn. Thời gian đã chấp hành án phạt tù là thời gian người đó bị tạm giữ, tạm giam, chấp hành án phạt tù trong các cơ sở giam giữ hoặc thời gian người đó bị bắt buộc chữa bệnh trong giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, không kể thời gian được tại ngoại, được hoãn, tạm đình chỉ và thời gian được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù.
Thời gian đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù (nếu có) được tính để trừ vào phần thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại.
– Không thuộc một trong các trường hợp sau: Người bị kết án về tội xâm phạm an ninh quốc gia, tội khủng bố, tội phá hoại hòa bình, tội chống loài người và tội phạm chiến tranh; người bị kết án từ 10 năm tù trở lên đối với các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm của con người; 07 năm tù trở lên đối với các tội cướp tài sản, bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản và sản xuất trái phép, mua bán trái phép, chiếm đoạt chất ma túy; người bị kết án tử hình được ân giảm, hoặc phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi; người đủ 75 tuổi trở lên; người bị kết án tử hình về tội tham ô, nhận hối lộ sau đó chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.
Như vậy, con của anh phạm tội lần đầu, có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt, thời hạn một phần ba của 5 năm tù là 1 năm 8 tháng, con của anh đã chấp hành được 2 năm tù nên thỏa mãn điều kiện này. Đồng thời cũng không thuộc trường hợp không được tha tù trước thời hạn có điều kiện. Nếu đáp ứng được các điều kiện về nơi cư trú rõ ràng, đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, án phí và nghĩa vụ bồi thường thiệt hại thì con anh có đủ điều kiện để xem xét tha tù trước thời hạn có điều kiện.
2. Hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn
Trường hợp đáp ứng đủ các điều kiện về nơi cư trú rõ ràng, đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, án phí và nghĩa vụ bồi thường thiệt hại. Trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu có trách nhiệm lập hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện và chuyển cho Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu, Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án quân sự cấp quân khu nơi phạm nhân đang chấp hành án phạt tù.
Hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện bao gồm các giấy tờ quy định tại khoản 2 Điều 58 Luật thi hành án hình sự năm 2019, cụ thể như sau:
– Đơn xin tha tù trước thời hạn có điều kiện của phạm nhân kèm theo cam kết không vi phạm pháp luật, các nghĩa vụ phải chấp hành khi được tha tù trước thời hạn;
– Bản sao bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật; quyết định thi hành án;
– Tài liệu thể hiện phạm nhân có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt là các quyết định hoặc bản sao quyết định xếp loại chấp hành án phạt tù;
– Bản sao quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với người bị kết án về tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng;
– Văn bản, tài liệu thể hiện việc chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại, án phí;
– Tài liệu để xác định thời gian thực tế đã chấp hành án phạt tù;
– Giấy xác nhận khuyết tật nặng;
– Văn bản đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện của trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu.
Như vậy, trên đây là những tư vấn của TS. Luật sư Nguyễn Hồng Thái về vấn đề tha tù trước thời hạn có điều kiện. Mong rằng công dân sau khi ra tù sẽ bắt đầu lại cuộc đời, trở thành người có ích cho gia đình, xã hội.
Hồng Liên
