Công nghệ số đang góp phần thúc đẩy thay đổi cách thức quản trị nhà nước. Giá trị cốt lõi của cải cách hành chính không chỉ nằm ở dữ liệu hay hạ tầng kỹ thuật, mà chính ở khả năng phục vụ con người một cách minh bạch, hiệu quả và bao trùm. Một nền hành chính hiện đại phải đảm bảo mọi công dân, bất kể hoàn cảnh, vùng miền hay khả năng thể chất, đều có thể tiếp cận dịch vụ công một cách dễ dàng, thuận tiện và hiệu quả. Đây cũng chính là thước đo cho một Chính phủ vì dân, từng bước hiện thực hóa mục tiêu cam kết “Không để ai bị bỏ lại phía sau”.
Ngày 15/11/2025, Bộ Tư pháp đã trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 66.7/2025/NQ-CP, mở ra bước tiến quan trọng trong đổi mới thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu. Văn bản này không chỉ mang tính kỹ thuật, mà còn hiện thực hóa sinh động các chủ trương lớn của Đảng, thể hiện tư duy quản trị lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, sử dụng công nghệ số để kiến tạo sự minh bạch, hiệu quả và bao trùm.
Nghị quyết được xây dựng bám sát các định hướng chiến lược của Đảng, cụ thể là Nghị quyết số 57/NQ-TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Trên cơ sở đó, gần 800 thủ tục hành chính đã được điều chỉnh, cắt giảm các thành phần hồ sơ giấy tờ không cần thiết. Thay vào đó, thông tin sẽ được khai thác trực tiếp từ các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành như: Căn cước công dân, Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, Giấy chứng nhận đăng ký xe, Giấy phép lái xe…
Điểm nổi bật của Nghị quyết là cơ chế “mở”, cho phép thay thế các loại giấy tờ hiện có và nhiều loại giấy tờ khác ngay khi các cơ sở dữ liệu hoàn tất kết nối và chia sẻ. Theo đó, cơ quan tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính sẽ trực tiếp khai thác, sử dụng thông tin, không yêu cầu cá nhân, tổ chức nộp lại các giấy tờ đã có sẵn trong hệ thống. Cách làm này giúp rút ngắn thời gian, giảm phiền hà và nâng cao hiệu quả phục vụ. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, nhưng những cơ sở dữ liệu và quy trình đã sẵn sàng sẽ được áp dụng ngay lập tức. Các bộ, ngành, địa phương được giao nhiệm vụ bảo đảm hạ tầng công nghệ, hoàn thiện kết nối dữ liệu và tái cấu trúc quy trình giải quyết thủ tục hành chính.
Từ thực tiễn và quy định, những thay đổi này sẽ mang lại lợi ích trực tiếp cho mọi người dân, thiết thực cho nhiều nhóm đối tượng, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương. Có thể minh chứng như:
Đối với người khuyết tật, thay đổi này có ý nghĩa đặc biệt. Trước đây, một người khiếm thị muốn làm thủ tục cấp giấy phép lái xe phải nhờ người thân đi kèm để tìm và nộp nhiều loại giấy tờ gốc. Giờ đây, với Nghị quyết mới, họ chỉ cần cung cấp mã định danh, mọi thông tin được hệ thống tự động xác thực từ cơ sở dữ liệu. Kết quả là thủ tục được hoàn tất nhanh chóng mà không cần hỗ trợ bên ngoài, trao quyền chủ động, tăng sự tự tin khi tiếp cận dịch vụ công.
Đối với đồng bào dân tộc thiểu số và người dân vùng sâu, vùng xa, cải cách này giúp giảm thiểu đáng kể rào cản. Trước đây, để làm giấy khai sinh cho con, nhiều hộ dân phải di chuyển hàng chục km, chuẩn bị giấy tờ chứng minh nơi sinh, hộ khẩu và nhiều loại giấy tờ bổ sung, dễ bị nhầm lẫn và thất lạc. Nghị quyết mới cho phép cơ quan khai thác trực tiếp thông tin từ cơ sở dữ liệu quốc gia về cư trú và khai sinh, giúp người dân hoàn tất thủ tục tại địa phương, giảm đi lại nhiều lần, đơn giản hóa hồ sơ và tiếp cận dịch vụ công thuận tiện hơn.
Đối với người cao tuổi và người có trình độ hạn chế, việc chuẩn bị hồ sơ như trong thủ tục đăng ký giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không còn là gánh nặng. Trước kia, quy trình này có thể kéo dài nhiều ngày, gặp nhiều khó khăn do cần sắp xếp nhiều loại giấy tờ và đi lại nhiều lần. Giờ đây, cơ quan nhà nước chủ động khai thác dữ liệu sẵn có từ các cơ sở dữ liệu về tài sản và đăng ký đất đai, người dân chỉ cần xác nhận thông tin. Điều này giúp giảm áp lực, tránh nhầm lẫn và hoàn tất thủ tục một cách nhẹ nhàng, thuận tiện.
Sự ra đời của Nghị quyết số 66.7/2025/NQ-CP không chỉ là bước tiến trong cải cách hành chính mà còn là minh chứng cho nỗ lực xây dựng Chính phủ số phục vụ người dân và doanh nghiệp, hướng tới một xã hội công bằng, thuận tiện, nơi mọi công dân đều có thể tiếp cận các quyền lợi chính đáng. Đây chính là cuộc cách mạng về tư duy phục vụ của nền hành chính hiện đại, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo và khẳng định cam kết rằng không ai bị bỏ lại phía sau.
Bên cạnh đó, Nghị quyết cũng đặt ra yêu cầu rõ ràng đối với các bộ, ngành, địa phương về hạ tầng công nghệ thông tin, kết nối và chia sẻ dữ liệu, cùng với việc tái cấu trúc quy trình giải quyết thủ tục hành chính. Sự quyết liệt và đồng bộ trong triển khai là điều kiện tiên quyết để Nghị quyết phát huy hiệu quả thực sự, đồng thời tạo tiền đề cho các bước cải cách tiếp theo, hướng đến một Chính phủ số toàn diện, minh bạch.
Thanh Tâm – Tuệ Lâm
