Chấp nhận “hát rong” là nghề mưu sinh của người khuyết tật

Trong nhiều hội nhóm người khuyết tật (NKT), ngày nào cũng có người tìm việc trong vô vọng, tìm mãi nhiều nơi, nhiều năm nhưng chưa được mà cũng không có cách gì giúp họ bớt bi quan. Người khuyết tật xin việc làm rất khó, mặc dù đã có các chính sách của Nhà nước hỗ trợ, rất tạo điều kiện để NKT tiếp cận học nghề miễn phí, thúc đẩy doanh nghiệp nhận NKT. Nhưng phải thừa nhận trên thực tế, NKT vào làm trong các doanh nghiệp số lượng không nhiều, và thời gian làm không được lâu dài do sức sống của nhiều doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh cũng bấp bênh theo thị trường.

Theo thống kê, mỗi tháng có khoảng 21.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường (Nguồn: Tổng cục thống kê), cơ hội tìm việc hiện nay vô cùng khó khăn. Tuy chưa có con số thống kê chính xác nhưng số lượng NKT được mua Bảo hiểm xã hội trên 20 năm duy trì đủ đến khi về hưu không nhiều vì họ thường chuyển qua nhiều công việc khác nhau.

Cùng với đó, một bộ phận NKT không ngừng tìm tòi các cách kiếm sống, hòa nhập xã hội, những hoạt động có thể mang lại thu nhập cho họ nếu duy trì ổn định: Tổ chức biểu diễn ca hát trên một số góc phố ngã tư thành phố lớn phía Bắc; bán xổ số dạo (thường gặp tại Quảng Ninh và ở các tỉnh phía Nam), bán tăm bông, tăm tre, bán vé biểu diễn…,

Có lúc NKT tự tổ chức đi hát với nhau, có lúc đi hát thuê cho người không khuyết tật nhưng vẫn được trả lương từ 4-5tr/tháng. Những hoạt động trên cũng góp phần tạo thu nhập cho nhiều NKT, giúp họ sống độc lập, giảm gánh nặng cho gia đình, xã hội nhất là khi gia đình họ cũng đa phần không khá giả gì. Các cơ quan quản lý nhiều địa phương cũng rất tạo điều kiện cho NKT có cơ hội kiếm sống.

Tuy vậy, những hoạt động kinh tế của NKT nhiều khi cũng vô tình xảy ra sai sót như do ít hiểu biết pháp luật: Đi lại qua ngã tư ảnh hưởng giao thông; “xin tiền” người tham gia giao thông gây phản cảm thậm chí bức xúc cho người đi đường; biểu diễn một số bài hát chưa được phê duyệt của cơ quan quản lý; bị một số trung tâm lợi dụng… khiến người dân bức xúc phản ảnh nhiều; cơ quan quản lý sẽ vào cuộc xử lý thì có thể mất cơ hội làm việc.

Do đó, để duy trì được hoạt động kiếm sống được lâu dài, NKT cần chú ý một số vấn đề sau:

Trước khi biểu diễn cần nộp một số giấy tờ mang tính chất Thông báo biểu diễn nghệ thuật cho cơ quan quản lý văn hoá địa phương như:

Mẫu thiết kế Banner chương trình: Nhóm nhạc trực thuộc tổ chức NKT quận huyện, thành phố nào? Cần có một tổ chức làm cơ quan chủ quản cho nhóm nhạc để bảo lãnh và chịu trách nhiệm khi xảy ra vấn đề gì đó.
Danh sách các bài hát, tác giả, đặc biệt lưu ý các bài hát không bị cấm nhất là khi biểu diễn dòng nhạc Bolero hay để ý đến các sự kiện, ngày lễ lớn để đảm bảo lựa chọn bài hát phù hợp. Ví dụ sắp đến ngày 30-4 cần có một số bài chủ đề Giải phóng miền Nam, kỷ niệm ngày sinh nhật Bác thì phải có một số bài về Bác Hồ… Điều đó không chỉ giúp tăng thêm ý nghĩa chương trình mà còn dễ thu hút người nghe, nhận được nhiều sự ủng hộ, từ đó giúp buổi biểu diễn thành công hơn.
Thời gian, địa điểm biểu diễn cam kết không cản trở giao thông.
Danh sách nhóm nhạc, CCCD, MC giới thiệu cũng phải có nội dung phù hợp, do hoạt động văn hoá cần hợp thuần phong mỹ tục của dân tộc, không nói những lời phản cảm và không cho ai cầm micro ngoài người của nhóm nhạc.
Biểu diễn phục vụ cho sự kiện nào: Mỗi năm có rất nhiều sự kiện thì nên chọn các sự kiện sắp diễn ra để xin phép cho phù hợp chủ trương của cơ quan quản lý.

Ngoài ra cần lưu ý nên chọn ở góc ngã tư không cản trở giao thông, chỉ để thùng cho người dân tự nguyện cho tiền chứ không được gõ kính từng xe để xin tiền, không tự ý vào các doanh nghiệp để bán vé, làm sao không gây phản cảm, mất an toàn cho người đi đường… Nếu làm được như vậy thì cơ quan quản lý mới có thể cho phép, hoạt động ca hát mới duy trì hoạt động ổn định, đời sống sẽ được đảm bảo.

Bên cạnh đó, việc biểu diễn nghệ thuật có thể là hoạt động thường xuyên của NKT. Chính vì vậy, cũng mong rằng các tổ chức của NKT hãy đỡ đầu, thành lập nhiều các nhóm nhạc, câu lạc bộ văn nghệ để NKT có thêm cơ hội ca hát yêu đời quên những bi quan đời sống, hơn nữa qua đó, có thêm cơ hội gia tăng thu nhập cho bản thân./.